Anemia, znana również jako niedokrwistość, to jedno z najczęstszych zaburzeń zdrowotnych, które potrafi rozwijać się podstępnie i długo pozostawać niezauważone. Jej początki bywają bardzo subtelne, dlatego wiele osób przez długie miesiące tłumaczy sobie pogorszone samopoczucie stresem, przemęczeniem albo gorszym okresem w życiu. Tymczasem organizm już wtedy wysyła sygnały, że brakuje mu kluczowych składników potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania. Wczesne rozpoznanie anemii i wykonanie odpowiednich badań może uchronić przed jej pogłębieniem i poprawić jakość życia w zaskakująco krótkim czasie.
Pierwsze objawy anemii rzadko są gwałtowne. Zwykle zaczyna się od ogólnego osłabienia i uczucia zmęczenia, które nie mija mimo odpoczynku czy dłuższego snu. Może pojawić się problem z koncentracją, rozdrażnienie, uczucie „zamglenia” w głowie albo trudności z wykonywaniem zadań, które wcześniej nie sprawiały kłopotu. Charakterystyczna jest też senność w ciągu dnia oraz poranne uczucie braku energii, nawet po przespanej nocy. Te objawy często są bagatelizowane, bo łatwo przypisać je innym czynnikom – zmianie pogody, natłokowi obowiązków czy chwilowej chandrze.
Z czasem mogą pojawić się kolejne sygnały – bladość skóry i błon śluzowych, szczególnie widoczna na twarzy, wewnętrznej stronie powiek i dziąsłach. W niektórych przypadkach dochodzi też do nadmiernego wypadania włosów, kruchości paznokci, uczucia zimna w dłoniach i stopach, a także częstszych zawrotów głowy, szczególnie przy zmianie pozycji z leżącej na stojącą. Organizm, który nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu z powodu niedoboru hemoglobiny, zaczyna kompensować ten brak, co objawia się także przyspieszonym biciem serca, dusznością przy wysiłku i kołataniem serca w spoczynku.
U kobiet jedną z częstszych przyczyn anemii jest obfite miesiączkowanie, które powoduje stopniową utratę żelaza. Często przez długi czas nie budzi to podejrzeń, bo organizm stopniowo adaptuje się do coraz większego deficytu, aż do momentu, gdy rezerwy są wyczerpane i objawy stają się bardziej dokuczliwe. U osób na dietach eliminacyjnych, wegetariańskich lub wegańskich anemia może wynikać z niedoboru żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego. Czasami problem leży także w układzie pokarmowym – gdy wchłanianie składników odżywczych jest zaburzone, nawet prawidłowa dieta nie wystarcza.
Warto też pamiętać, że anemia może towarzyszyć innym chorobom przewlekłym, takim jak choroby nerek, stany zapalne czy schorzenia autoimmunologiczne. W takich przypadkach jej objawy mogą być jeszcze trudniejsze do uchwycenia, bo zlewają się z symptomami podstawowego problemu. Dlatego tak ważne jest, by nie ignorować nawet pozornie błahych sygnałów – szczególnie jeśli utrzymują się przez dłuższy czas i nie ustępują mimo odpoczynku czy zmiany stylu życia.
Kiedy warto zrobić badania? Zawsze wtedy, gdy zmęczenie staje się uporczywe, pojawiają się zawroty głowy, bladość, duszności przy niewielkim wysiłku, problemy z koncentracją, nadmierne wypadanie włosów lub inne objawy, które nie miały wcześniej miejsca. Podstawowym badaniem diagnostycznym jest morfologia krwi, która pozwala ocenić poziom hemoglobiny, liczbę czerwonych krwinek oraz wskaźniki takie jak MCV czy HCT. Warto również oznaczyć poziom ferrytyny, żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego, by precyzyjnie określić przyczynę ewentualnych niedoborów.
Dzięki wczesnej diagnostyce można wdrożyć skuteczne leczenie – suplementację, zmianę diety, a czasem leczenie przyczynowe, jeśli anemia wynika z innego schorzenia. W większości przypadków odpowiednia terapia pozwala szybko odzyskać energię, poprawić koncentrację i ogólne samopoczucie. Dlatego nie warto czekać, aż objawy się nasilą. Ciało daje sygnały wcześniej – trzeba tylko nauczyć się ich słuchać i dać sobie prawo do zadbania o własne zdrowie.
