Tarczyca to niewielki gruczoł położony u podstawy szyi, który odgrywa ogromną rolę w regulacji całego organizmu. Choć ma zaledwie kilka centymetrów długości, to wytwarzane przez nią hormony wpływają na metabolizm, pracę serca, temperaturę ciała, a nawet nastrój i cykl menstruacyjny. Dlatego zaburzenia jej funkcjonowania mogą objawiać się w bardzo różnorodny sposób – zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Problemy z tarczycą bywają mylone z przemęczeniem, depresją, zaburzeniami hormonalnymi czy problemami trawiennymi. Z tego powodu często przez długi czas pozostają niezdiagnozowane, mimo że organizm wysyła wyraźne sygnały.
Najczęstsze zaburzenia pracy tarczycy to niedoczynność i nadczynność, a każdy z tych stanów daje inne objawy. W przypadku niedoczynności gruczoł produkuje zbyt mało hormonów, co spowalnia funkcjonowanie całego organizmu. Osoby zmagające się z tym schorzeniem często skarżą się na przewlekłe zmęczenie, ospałość i brak energii – nawet po długim śnie. Może pojawić się także uczucie ciągłego chłodu, nawet przy normalnej temperaturze otoczenia. Charakterystyczna bywa także suchość skóry, wypadanie włosów, łamliwość paznokci oraz obrzęk twarzy i kończyn. Częstym objawem jest również przybieranie na wadze mimo niezmienionej diety oraz problemy z zaparciami, które wynikają ze spowolnionego metabolizmu.
Niedoczynność tarczycy wpływa również na sferę emocjonalną i psychiczną. Może pojawić się obniżony nastrój, uczucie przytłoczenia, problemy z koncentracją, a nawet stany depresyjne. U kobiet mogą wystąpić zaburzenia cyklu menstruacyjnego, a u obu płci obniżone libido. To wszystko sprawia, że objawy bywają mylące i często przypisywane są innym schorzeniom lub zwykłemu przemęczeniu.
Z kolei nadczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł produkuje zbyt dużo hormonów, przyspieszając tym samym wszystkie procesy w organizmie. Osoby z nadczynnością często doświadczają kołatania serca, drżenia rąk, nadmiernej potliwości oraz uczucia gorąca. Mimo wzmożonego apetytu mogą tracić na wadze. Charakterystyczna jest też bezsenność, nadpobudliwość, trudności z wyciszeniem oraz uczucie niepokoju. W skrajnych przypadkach pojawiają się objawy przypominające ataki paniki lub silne rozdrażnienie, co może być mylnie zinterpretowane jako zaburzenia nerwicowe.
Oba stany – zarówno niedoczynność, jak i nadczynność – mają również wpływ na wygląd i funkcjonowanie szyi. Może pojawić się wyczuwalne powiększenie tarczycy, tzw. wole, które czasem powoduje uczucie ucisku w gardle, trudności z przełykaniem lub chrypkę. Choć nie zawsze jest to objaw odczuwalny na początku, z czasem może stać się zauważalny wizualnie lub przy badaniu palpacyjnym.
Warto zwrócić uwagę na to, że problemy z tarczycą mogą mieć charakter autoimmunologiczny. Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy i polega na tym, że układ odpornościowy atakuje własny gruczoł. W przebiegu tej choroby objawy mogą się nasilać stopniowo, a okresy lepszego samopoczucia przeplatają się z pogorszeniem. W przypadku nadczynności może z kolei rozwinąć się choroba Gravesa-Basedowa, również o podłożu autoimmunologicznym, której mogą towarzyszyć specyficzne objawy okulistyczne, takie jak wytrzeszcz oczu czy ich nadwrażliwość na światło.
Rozpoznanie problemów z tarczycą wymaga wykonania odpowiednich badań. Podstawowym jest oznaczenie poziomu hormonu TSH, który reguluje pracę tarczycy. Warto również sprawdzić poziomy wolnych hormonów FT3 i FT4, a także przeciwciała anty-TPO i anty-TG, jeśli istnieje podejrzenie choroby autoimmunologicznej. Dla pełniejszego obrazu wykonuje się także badanie USG tarczycy, które pozwala ocenić jej strukturę, obecność guzków czy wola.
Jeśli zauważysz u siebie objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia pracy tarczycy – niezależnie od tego, czy są one natury fizycznej czy psychicznej – warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza i wykonać odpowiednie badania. Wczesne wykrycie problemu pozwala na szybkie wdrożenie leczenia, które może całkowicie odmienić samopoczucie i jakość życia. Nie warto więc bagatelizować subtelnych sygnałów, które wysyła ciało – bo za zmęczeniem, drażliwością czy problemami z wagą może kryć się coś więcej niż tylko przejściowy spadek formy.
