Plaster antykoncepcyjny to jedna z nowoczesnych i wygodnych form zabezpieczenia przed ciążą, zdobywająca popularność wśród kobiet ceniących prostotę stosowania oraz skuteczność bez konieczności pamiętania o codziennym przyjmowaniu tabletek. Plaster zawiera dwa hormony – estrogen i progestagen – które przez skórę są w sposób ciągły uwalniane do krwiobiegu. Zasada użytkowania jest prosta: plaster przykleja się raz na tydzień na czystą, suchą i nieuszkodzoną skórę pośladków, brzucha, ramienia lub górnej części tułowia (nie na piersi). Opatrunek pozostaje na ciele przez siedem dni, po czym wymienia się go na nowy. Po trzech tygodniach stosowania następuje tygodniowa przerwa bez plastra, podczas której pojawia się krwawienie przypominające miesiączkę.
Plastry stanowią skuteczną metodę zapobiegania ciąży przy poprawności stosowania (wskaźnik Pearla ~0,9), ale ich działanie – jak każdej hormonalnej antykoncepcji dwuskładnikowej – opiera się na hamowaniu owulacji, zagęszczaniu śluzu szyjkowego i zmianach w błonie śluzowej macicy. Do najważniejszych zalet należy wygoda – wystarczy pamiętać o zmianie plastra raz w tygodniu; skuteczność nie spada przy wymiotach czy biegunce, jak w przypadku tabletek; plaster jest niewidoczny pod ubraniem, a hormon uwalniany w stałej ilości przez całą dobę. Dodatkowo reguluje cykl menstruacyjny, może łagodzić bóle miesiączkowe i objawy PMS.
Ograniczenia i przeciwwskazania do stosowania plastra obejmują m.in. wiek powyżej 35 lat u palaczek, przebyty zakrzep, choroby naczyń, wątroby, nowotwory hormonozależne, niekontrolowane nadciśnienie oraz BMI powyżej 30, co może wpływać na skuteczność preparatu. Niekiedy pojawiają się działania niepożądane: miejscowe podrażnienia skóry, bóle głowy, mdłości, obrzęki, zmiany nastroju, tkliwość piersi czy przyrost masy ciała. Plastry mogą odkleić się podczas upałów, sauny lub intensywnego pocenia się – a ich skuteczność maleje przy nieprawidłowym stosowaniu (przypadkowe odklejenie przez >24 godziny wymaga dodatkowego zabezpieczenia przez tydzień).
Przed decyzją o wyborze tej formy antykoncepcji warto skonsultować się z ginekologiem, wykonać badania i analizę czynników ryzyka. Plaster nie chroni przed zakażeniami przenoszonymi drogą płciową, dlatego w przypadku ryzykownego kontaktu seksualnego wskazane jest stosowanie dodatkowych metod barierowych.
