Nerwica o podłożu histerycznym, obecnie określana jako zaburzenie konwersyjne lub zaburzenie dysocjacyjne, to złożony problem psychiczny, w którym objawy somatyczne (fizyczne) pojawiają się bez uchwytnej przyczyny organicznej, a ich źródłem są mechanizmy psychologiczne. Osoby cierpiące na tę postać nerwicy doświadczają różnorodnych objawów: paraliż kończyn, drgawki, zaburzenia czucia, ślepotę, głuchotę, utratę głosu czy omdlenia, które nie mają podstawy neurologicznej. Charakterystyczne jest to, że objawy pojawiają się nagle, często w sytuacjach silnego stresu lub konfliktu emocjonalnego, i nie odpowiadają znanym wzorcom chorób organicznych. Występuje tzw. „obojętność uczuciowa” – pacjent wydaje się zaskakująco spokojny wobec poważnych objawów (la belle indifférence). Często obserwuje się teatralność zachowań, skłonność do dramatyzowania, potrzebę zwracania na siebie uwagi i poszukiwania wsparcia otoczenia. Nerwica histeryczna może prowadzić do licznych hospitalizacji, konsultacji lekarskich i niepotrzebnych badań. Leczenie obejmuje psychoterapię (najczęściej psychodynamiczną lub poznawczo-behawioralną), wsparcie farmakologiczne w razie współistniejących zaburzeń lękowych lub depresyjnych oraz edukację pacjenta i rodziny. Kluczowe jest zrozumienie psychologicznych mechanizmów powstawania objawów i stopniowe ich wygaszanie poprzez pracę nad stresem, konfliktami i sposobami radzenia sobie z emocjami.
