Homeostaza to jedno z kluczowych pojęć w biologii i medycynie, oznaczające zdolność organizmu do utrzymywania względnie stałych warunków wewnętrznych, niezależnie od zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym. To właśnie homeostaza pozwala nam przetrwać w zmiennych warunkach, zachować zdrowie i sprawność wszystkich układów ciała. Mechanizmy homeostatyczne obejmują regulację temperatury, ciśnienia krwi, poziomu glukozy, równowagi wodno-elektrolitowej, pH krwi i wiele innych parametrów. Za utrzymanie homeostazy odpowiadają głównie układ nerwowy i hormonalny, które na bieżąco monitorują stan organizmu i uruchamiają odpowiednie reakcje kompensacyjne. Przykładem jest pocenie się podczas upałów (chłodzenie ciała), zwiększenie pragnienia przy odwodnieniu, czy przyspieszenie oddechu przy niedoborze tlenu. Zaburzenia homeostazy mogą mieć różne przyczyny – od chorób przewlekłych, przez infekcje, urazy, zaburzenia hormonalne, aż po stres i niezdrowy tryb życia. Objawiają się one najczęściej pogorszeniem samopoczucia, osłabieniem, zaburzeniami pracy serca, nerek, układu nerwowego czy odpornościowego. Przykłady zaburzeń homeostazy to: cukrzyca (zaburzenie regulacji glukozy), nadciśnienie tętnicze (zaburzenie regulacji ciśnienia), kwasica metaboliczna (zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej), odwodnienie, hipertermia czy hipotermia. Utrzymanie homeostazy wymaga współpracy wielu narządów i układów, a jej zaburzenia mogą prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrożenia życia. Dlatego tak ważne jest dbanie o zdrowy styl życia, regularne badania i szybkie reagowanie na niepokojące objawy.
