Guzkowe zapalenie tętnic (polyarteritis nodosa, PAN) to rzadka, przewlekła choroba zapalna naczyń średniego i małego kalibru, należąca do grupy układowych zapaleń naczyń. Etiologia schorzenia nie jest w pełni poznana, choć często występuje w związku z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B. Objawy są bardzo zróżnicowane i zależą od lokalizacji zajętych naczyń: gorączka, utrata masy ciała, osłabienie, bóle mięśni i stawów, bolesne guzki podskórne na kończynach, zmiany skórne (purpura, owrzodzenia, livedo reticularis), nadciśnienie tętnicze, bóle brzucha, nudności, wymioty, objawy niedokrwienia narządów (np. nerek, serca, jelit), polineuropatia, zaburzenia czucia i siły mięśniowej. PAN może prowadzić do poważnych powikłań: niewydolności nerek, zawału serca, udaru mózgu, martwicy tkanek. Rozpoznanie opiera się na badaniach laboratoryjnych (podwyższone OB, CRP, leukocytoza), biopsji zajętych tkanek, angiografii oraz wykluczeniu innych chorób autoimmunologicznych. Leczenie polega na stosowaniu glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych (cyklofosfamid, azatiopryna), leczeniu powikłań narządowych oraz w razie potrzeby terapii przeciwwirusowej (przy zakażeniu HBV). Wczesne rozpoznanie i agresywne leczenie poprawia rokowanie, choć choroba wymaga długotrwałej kontroli i regularnych wizyt u reumatologa.
