Guzy jajników to zróżnicowana grupa zmian, które mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy. Najczęściej występują u kobiet w wieku rozrodczym, ale ryzyko rośnie wraz z wiekiem. Wśród guzów łagodnych dominują torbiele czynnościowe, torbiele endometrialne, torbiele dermoidalne (potworniaki) oraz gruczolaki. Guzy złośliwe to przede wszystkim rak jajnika, który jest jednym z najgroźniejszych nowotworów ginekologicznych. Objawy guzów jajników są często niespecyficzne – mogą to być bóle podbrzusza, uczucie pełności, wzdęcia, częste oddawanie moczu, zaburzenia miesiączkowania czy powiększenie obwodu brzucha. Ryzyko rozwoju nowotworu zwiększają czynniki genetyczne (mutacje BRCA1/2), wiek powyżej 50 lat, bezdzietność, wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza oraz niektóre choroby endokrynologiczne. Powikłania guzów jajników to przede wszystkim skręt jajnika, pęknięcie torbieli, krwotok do jamy brzusznej, a w przypadku zmian złośliwych – szybkie szerzenie się nowotworu do jamy brzusznej i narządów sąsiednich. Diagnostyka opiera się na badaniu ginekologicznym, USG przezpochwowym, oznaczeniu markerów nowotworowych (CA-125, HE4), tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym. Leczenie zależy od rodzaju guza – torbiele czynnościowe często ustępują samoistnie, inne wymagają leczenia chirurgicznego, a w przypadku nowotworów konieczna jest operacja i chemioterapia. Regularne badania ginekologiczne i szybka diagnostyka są kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom.
