Mastodynia to określenie przewlekłego bólu piersi, który nie jest związany z procesem nowotworowym. Jest to bardzo częsta dolegliwość, dotykająca nawet połowę kobiet w wieku rozrodczym. Mastodynia może mieć charakter cykliczny, związany z fazą cyklu miesiączkowego (najczęściej nasila się przed miesiączką), lub niecykliczny – niezależny od cyklu, przewlekły, jednostronny lub zlokalizowany w określonym obszarze piersi. Objawy mastodynii to: ból, tkliwość, uczucie ciężkości, obrzęk, czasem promieniowanie do pachy lub ramienia. Ból może być łagodny lub bardzo nasilony, utrudniający codzienne funkcjonowanie i wywołujący niepokój o zdrowie. Przyczyny mastodynii są zróżnicowane. Najczęściej są to zmiany hormonalne (wahania estrogenów i progesteronu), łagodne zmiany w piersiach (torbiele, gruczolakowłókniaki, mastopatia), stosowanie leków hormonalnych (antykoncepcja, HTZ), stres, urazy, nieprawidłowo dobrany biustonosz, a także choroby tarczycy. Rzadziej przyczyną mogą być infekcje, zapalenie piersi, a wyjątkowo – nowotwory. Rozpoznanie mastodynii opiera się na wywiadzie, badaniu palpacyjnym piersi, USG, mammografii (u kobiet po 40. r.ż.) oraz wykluczeniu zmian nowotworowych. Leczenie zależy od przyczyny i nasilenia objawów. W przypadku mastodynii cyklicznej zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych (paracetamol, ibuprofen), preparatów ziołowych (niepokalanek, olej z wiesiołka), suplementacji witaminą E, magnezem, ograniczenie kofeiny i tłuszczów nasyconych. W mastodynii niecyklicznej konieczne może być leczenie przyczynowe (np. usunięcie torbieli, zmiana leków hormonalnych). W ciężkich przypadkach stosuje się leki hormonalne pod kontrolą lekarza. Bardzo ważna jest edukacja pacjentek, regularna samokontrola piersi i wsparcie psychologiczne. Mastodynia nie jest groźną chorobą, ale znacznie obniża komfort życia i wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego.
