Dieta eliminacyjna to metoda diagnostyczna i terapeutyczna stosowana w rozpoznawaniu alergii i nietolerancji pokarmowych. Polega na czasowym wykluczeniu z diety jednego lub kilku potencjalnych alergenów (np. mleka, jaj, glutenu, orzechów, ryb, soi), a następnie ich stopniowym, kontrolowanym wprowadzaniu (tzw. prowokacja pokarmowa). Celem diety eliminacyjnej jest obserwacja, czy po wyeliminowaniu danego składnika objawy (np. wysypka, biegunka, bóle brzucha, wzdęcia, astma, migrena) ustępują, a po ponownym wprowadzeniu powracają. Dieta powinna być prowadzona pod kontrolą lekarza lub dietetyka, by uniknąć niedoborów pokarmowych. Wskazania to podejrzenie alergii pokarmowej, nietolerancji laktozy, celiakii, zespołu jelita drażliwego, atopowego zapalenia skóry. Czas trwania eliminacji to zwykle 2–6 tygodni, po czym wykonuje się prowokację. Potwierdzenie reakcji na dany pokarm pozwala na ustalenie indywidualnej diety eliminacyjnej. W diagnostyce alergii dieta eliminacyjna jest „złotym standardem”, ale wymaga ścisłego przestrzegania i współpracy z zespołem medycznym.
