Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba układu krążenia, charakteryzująca się trwałym podwyższeniem ciśnienia krwi powyżej wartości uznanych za prawidłowe (≥140/90 mmHg). Jest najczęstszą chorobą układu sercowo-naczyniowego i głównym czynnikiem ryzyka zawału serca, udaru mózgu, niewydolności serca, chorób nerek i przedwczesnej śmierci. Nadciśnienie przez długi czas przebiega bezobjawowo, dlatego nazywane jest „cichym zabójcą”. Objawy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium lub przy powikłaniach: bóle głowy (zwłaszcza potyliczne), zawroty głowy, szumy uszne, kołatanie serca, duszność, zaburzenia widzenia, krwawienia z nosa, obrzęki, zmęczenie. W skrajnych przypadkach dochodzi do nagłych powikłań: zawału serca, udaru, niewydolności nerek, rozwarstwienia aorty. Przyczyny nadciśnienia dzielimy na pierwotne (samoistne, 90–95% przypadków) – związane z predyspozycją genetyczną, wiekiem, otyłością, brakiem aktywności, dietą bogatą w sól, stres, nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu. Nadciśnienie wtórne (5–10%) wynika z innych chorób: nerek, gruczołów dokrewnych, zwężenia tętnicy nerkowej, obturacyjnego bezdechu sennego, guzów hormonalnych. Rozpoznanie opiera się na wielokrotnych pomiarach ciśnienia, badaniach laboratoryjnych (morfologia, elektrolity, kreatynina, lipidogram, glukoza), EKG, badaniach obrazowych (USG serca, nerek). Leczenie nadciśnienia to przede wszystkim zmiana stylu życia: redukcja masy ciała, dieta DASH (uboga w sól, bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste), regularna aktywność fizyczna, ograniczenie alkoholu i rzucenie palenia. W przypadku niewystarczającej kontroli ciśnienia wprowadza się leczenie farmakologiczne: diuretyki, inhibitory ACE, sartany, beta-blokery, antagoniści wapnia – dobór leków zależy od wieku, chorób współistniejących i tolerancji. Kluczowe jest regularne monitorowanie ciśnienia, przestrzeganie zaleceń lekarskich i leczenie powikłań. Nadciśnienie tętnicze wymaga długotrwałego leczenia i stałej opieki lekarskiej.
