Nadmierna aktywność hormonalna jąder, określana jako hiperandrogenizm lub nadczynność gonad, to stan, w którym jądra produkują zbyt dużo hormonów płciowych – głównie testosteronu. U chłopców może prowadzić do przedwczesnego dojrzewania płciowego: szybki wzrost, powiększenie jąder i prącia, pojawienie się owłosienia łonowego, trądzik, zmiana głosu, a także przyspieszone dojrzewanie kości, co skutkuje niskim wzrostem w dorosłości. U dorosłych mężczyzn objawia się nadmiernym popędem seksualnym, zwiększoną masą mięśniową, agresją, łysieniem typu męskiego, trądzikiem oraz zaburzeniami nastroju. Przyczyną nadmiernej aktywności jąder mogą być guzy hormonalnie czynne (np. Leydigoma), zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-jądra, stosowanie sterydów anabolicznych, niektóre choroby genetyczne (np. zespół McCune’a-Albrighta) lub rzadziej – nadczynność nadnerczy. Rozpoznanie opiera się na badaniach hormonalnych (poziom testosteronu, LH, FSH), obrazowych (USG jąder, rezonans przysadki) i ocenie wieku kostnego. Leczenie zależy od przyczyny – w przypadku guzów konieczne jest leczenie operacyjne, w innych – farmakoterapia regulująca poziom hormonów. Nieleczony hiperandrogenizm może prowadzić do powikłań metabolicznych, niepłodności i zaburzeń psychicznych, dlatego kluczowa jest szybka diagnostyka i wdrożenie odpowiedniej terapii pod kontrolą endokrynologa.
