Prace nad szczepionką przeciwko HIV trwają od dziesięcioleci, a najnowsze badania przynoszą coraz większe nadzieje na skuteczną ochronę przed wirusem. Obecnie testowane są różne strategie: szczepionki mRNA, podobne do tych stosowanych przeciw COVID-19, szczepionki wektorowe oraz szczepionki białkowe. Nowoczesne preparaty mają na celu wywołanie silnej odpowiedzi immunologicznej, zarówno humoralnej (przeciwciała), jak i komórkowej (limfocyty T). Szczególnie obiecujące są badania nad szczepionkami opartymi na szeroko neutralizujących przeciwciałach (bNAbs), które mogą blokować różne szczepy HIV. W 2023 roku rozpoczęto kilka dużych badań klinicznych fazy III, m.in. szczepionek mRNA oraz szczepionek mozaikowych, które mają chronić przed wieloma wariantami wirusa. Wyniki dotychczasowych badań są obiecujące, choć żadna szczepionka nie została jeszcze zatwierdzona do powszechnego stosowania. Wyzwania to zmienność genetyczna HIV, ukrywanie się wirusa w komórkach oraz konieczność wywołania długotrwałej odporności. Równolegle trwają badania nad szczepionkami terapeutycznymi, wspierającymi leczenie osób już zakażonych. Eksperci są zgodni, że skuteczna szczepionka przeciw HIV byłaby przełomem w walce z epidemią i mogłaby uratować miliony istnień ludzkich na całym świecie.
