Nerwy czaszkowe to dwanaście par nerwów wychodzących bezpośrednio z mózgu, odpowiedzialnych za kluczowe funkcje, takie jak powonienie, wzrok, ruchy gałek ocznych, mimikę twarzy, słuch, połykanie czy mowę. Każdy z nich kontroluje inne obszary anatomiczne i zestawy czynności – np. nerw wzrokowy odpowiada za odbiór bodźców świetlnych, a nerw trójdzielny za czucie twarzy i ruchy żuchwy. Uszkodzenie nerwów czaszkowych prowadzi do specyficznych objawów – np. porażenia mięśni twarzy (porażenie nerwu twarzowego), zaburzeń połykania, utraty węchu, zaburzeń równowagi, niedosłuchu czy oczopląsu. Przyczyny mogą być różne: urazy, guzy mózgu, infekcje (jak półpasiec), próby udaru, neuropatie czy nawet powikłania diabetologiczne. Rozpoznanie opiera się na badaniu neurologicznym i obrazowym. Leczenie zależy od przyczyny, często wymaga wsparcia rehabilitacyjnego, farmakoterapii lub interwencji chirurgicznej. Wczesne wykrycie i leczenie uszkodzenia nerwów czaszkowych znacznie poprawia rokowanie i pozwala pacjentowi wrócić do pełnej sprawności.
