Przeciwciała antyfosfolipidowe (aPL) to grupa autoprzeciwciał skierowanych przeciwko fosfolipidom błon komórkowych lub związanym z nimi białkom. Ich obecność jest kluczowa w rozpoznawaniu zespołu antyfosfolipidowego (APS), który charakteryzuje się nawracającymi zakrzepicami żylnymi i tętniczymi oraz powikłaniami położniczymi (poronienia, przedwczesne porody). Do najważniejszych przeciwciał zalicza się antykardiolipinowe (aCL), przeciwko beta-2-glikoproteinie I (anti-β2GPI) oraz tzw. antykoagulant toczniowy (LAC). Badania serologiczne polegają na oznaczeniu tych przeciwciał w surowicy krwi metodami immunoenzymatycznymi oraz testach krzepnięcia. Dla potwierdzenia rozpoznania APS wymagane jest wykazanie obecności aPL w dwóch niezależnych badaniach, wykonanych w odstępie co najmniej 12 tygodni. Przeciwciała antyfosfolipidowe mogą występować także w innych chorobach autoimmunologicznych, infekcjach, nowotworach oraz u osób zdrowych, dlatego interpretacja wyników powinna być ostrożna i oparta na całości obrazu klinicznego. Obecność aPL zwiększa ryzyko powikłań zakrzepowych, dlatego pacjenci z dodatnim wynikiem wymagają regularnej kontroli i – w razie potrzeby – profilaktyki przeciwzakrzepowej.
