Ocena zdolności zagęszczania moczu to ważne badanie funkcji cewek nerkowych, pozwalające na wczesne wykrycie zaburzeń pracy nerek. Cewki nerkowe odpowiadają za reabsorpcję wody i elektrolitów, a ich prawidłowe działanie umożliwia zagęszczanie lub rozcieńczanie moczu w zależności od potrzeb organizmu. Badanie polega na ocenie ciężaru właściwego moczu oraz przeprowadzeniu prób wodnych (próba zagęszczania po ograniczeniu podaży płynów lub próba rozcieńczania po obciążeniu wodą). W warunkach prawidłowych nerki potrafią wytworzyć mocz o ciężarze właściwym powyżej 1,022 g/ml. Obniżona zdolność zagęszczania moczu występuje w przewlekłej niewydolności nerek, moczówce prostej, niektórych chorobach metabolicznych i po uszkodzeniach cewek. Objawia się to oddawaniem dużych ilości jasnego moczu, odwodnieniem, zaburzeniami elektrolitowymi. Badanie jest szczególnie ważne u dzieci, osób z przewlekłymi chorobami nerek, po przeszczepach oraz w diagnostyce moczówki prostej i nerkowej. Wyniki pozwalają na ocenę stopnia uszkodzenia nerek i dostosowanie leczenia.
