Punkcja opłucnej, znana również jako torakocenteza, to zabieg medyczny polegający na nakłuciu jamy opłucnej w celu pobrania płynu lub powietrza. Procedura ta ma zarówno zastosowanie diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Wskazania do punkcji opłucnej obejmują obecność płynu w jamie opłucnej (np. w przebiegu zapalenia płuc, nowotworów, niewydolności serca, urazów czy chorób autoimmunologicznych), podejrzenie odmy opłucnowej (nagromadzenie powietrza), a także konieczność oceny charakteru płynu (wysięk, przesięk, ropniak). Przebieg zabiegu rozpoczyna się od dokładnej oceny pacjenta – wykonuje się badanie fizykalne oraz obrazowe (RTG klatki piersiowej, USG), aby precyzyjnie określić miejsce nakłucia. Pacjent najczęściej siedzi z opartymi rękami, a miejsce zabiegu jest dezynfekowane i znieczulane miejscowo. Lekarz wprowadza igłę lub kaniulę między żebrami, zwykle w linii pachowej, powyżej górnego brzegu żebra (by nie uszkodzić naczyń i nerwów). Po pobraniu płynu do badań laboratoryjnych lub usunięciu nadmiaru płynu/powietrza, miejsce nakłucia jest zabezpieczane opatrunkiem. Ryzyko powikłań obejmuje odruchową odrętwiałość, krwawienie, zakażenie, przebicie płuca i rozwój odmy opłucnowej, a rzadziej uszkodzenie narządów jamy brzusznej. Powikłania są rzadsze, jeśli zabieg wykonywany jest pod kontrolą USG i przez doświadczony personel. Po zabiegu pacjent powinien być monitorowany, a w razie duszności lub bólu – niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Punkcja opłucnej jest procedurą bezpieczną, o ile wykonywana jest zgodnie ze standardami i przy odpowiednich wskazaniach.
