Reakcja anafilaktyczna to gwałtowna, ogólnoustrojowa odpowiedź organizmu na kontakt z alergenem, która może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego – stanu bezpośredniego zagrożenia życia. Najczęstszymi przyczynami anafilaksji są: ukąszenia owadów (pszczoły, osy), spożycie pokarmów (orzechy, mleko, ryby, owoce morza), leki (antybiotyki, środki znieczulające, kontrasty radiologiczne) oraz lateks. Objawy pojawiają się nagle, zwykle w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem i obejmują: pokrzywkę, świąd skóry, obrzęk naczynioruchowy (zwłaszcza twarzy, warg, języka, gardła), duszność, świszczący oddech, spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszone tętno, nudności, wymioty, biegunkę, zawroty głowy, utratę przytomności. Najgroźniejszym powikłaniem jest obrzęk krtani i wstrząs anafilaktyczny prowadzący do zatrzymania krążenia i oddychania. Reakcja anafilaktyczna zagraża życiu, gdy dochodzi do zaburzeń oddychania (duszność, stridor, sinica), gwałtownego spadku ciśnienia, utraty przytomności lub zatrzymania akcji serca. W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna – podanie adrenaliny domięśniowo, tlenoterapia, dożylne płyny, leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. Osoby z ryzykiem anafilaksji powinny nosić przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną i informować otoczenie o swoim stanie zdrowia. Szybka reakcja ratuje życie – każda minuta opóźnienia zwiększa ryzyko zgonu.
