Schizofrenia paranoidalna – co to za choroba, objawy, przyczyny i jakie leczenie

Schizofrenia paranoidalna to najczęstszy podtyp schizofrenii, przewlekłej choroby psychicznej o złożonej etiologii, charakteryzującej się występowaniem urojeń prześladowczych, omamów słuchowych oraz zaburzeń myślenia. Choroba rozpoczyna się zwykle w młodym wieku dorosłym i prowadzi do znacznego upośledzenia funkcjonowania społecznego, zawodowego i rodzinnego. Objawy schizofrenii paranoidalnej dzieli się na pozytywne (urojenia, omamy, dezorganizacja mowy i zachowania) oraz negatywne (wycofanie społeczne, spłycenie emocji, brak motywacji, zaburzenia koncentracji). Urojenia mają najczęściej charakter prześladowczy, wielkościowy lub odnoszący, a omamy dotyczą głównie słuchu (głosy komentujące, rozkazujące). Przyczyny schizofrenii nie są w pełni poznane – istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne, zaburzenia neuroprzekaźnictwa (dopamina, glutaminian), stres, infekcje okołoporodowe, urazy mózgu oraz czynniki środowiskowe (np. izolacja społeczna, używanie substancji psychoaktywnych). Rozpoznanie opiera się na wywiadzie psychiatrycznym, obserwacji zachowania oraz wykluczeniu innych przyczyn objawów psychotycznych. Leczenie schizofrenii paranoidalnej jest długotrwałe i obejmuje farmakoterapię (leki przeciwpsychotyczne – klasyczne i atypowe), psychoterapię (terapia poznawczo-behawioralna, psychoedukacja), wsparcie psychospołeczne oraz rehabilitację społeczną i zawodową. W leczeniu ważna jest współpraca z rodziną, edukacja pacjenta i regularne kontrole psychiatryczne. Wczesne wykrycie i leczenie poprawiają rokowanie, choć choroba ma tendencję do nawrotów i wymaga stałej opieki specjalistycznej.