Słoniowacizna (elephantiasis) to przewlekła choroba objawiająca się znacznym obrzękiem i zgrubieniem skóry oraz tkanek podskórnych, najczęściej kończyn dolnych, rzadziej narządów płciowych czy ramion. Przyczyną słoniowacizny jest przewlekła niewydolność układu limfatycznego, która prowadzi do zatrzymania limfy i stopniowego powiększania się obrzęku. Najczęściej występuje w krajach tropikalnych jako powikłanie filariozy – pasożytniczej choroby wywołanej przez nicienie (Wuchereria bancrofti, Brugia malayi). W krajach rozwiniętych przyczyną mogą być powikłania po operacjach onkologicznych, radioterapii, infekcjach bakteryjnych lub urazach. Objawy to narastający, niebolesny obrzęk, zgrubienie i stwardnienie skóry, ograniczenie ruchomości stawów, a w zaawansowanych przypadkach deformacja kończyny i trudności w poruszaniu się. Leczenie słoniowacizny jest trudne i długotrwałe. Obejmuje farmakoterapię (leki przeciwpasożytnicze w filariozie), drenaż limfatyczny, kompresjoterapię (bandażowanie, pończochy uciskowe), fizjoterapię oraz leczenie ran i infekcji skóry. W ciężkich przypadkach konieczne są zabiegi chirurgiczne. Kluczowa jest profilaktyka – unikanie zakażeń, szybkie leczenie infekcji, dbanie o higienę skóry i regularne ćwiczenia usprawniające krążenie limfy.
