Zaburzenia maniakalno depresyjne – co to za choroba, objawy, przyczyny i jakie leczenie

Zaburzenia maniakalno-depresyjne, znane obecnie jako choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), to przewlekła choroba psychiczna charakteryzująca się występowaniem naprzemiennych epizodów manii (podwyższonego nastroju, nadmiernej energii) i depresji (obniżonego nastroju, braku energii). Choroba dotyczy ok. 1–2% populacji, zwykle ujawnia się między 15. a 30. rokiem życia, ale może wystąpić w każdym wieku. Objawy manii to: euforia, nadmierna pewność siebie, gonitwa myśli, zmniejszona potrzeba snu, impulsywność, ryzykowne zachowania (wydatki, hazard, nieostrożne relacje), drażliwość, pobudzenie psychoruchowe. Epizody depresyjne objawiają się: smutkiem, utratą zainteresowań, zaburzeniami snu, brakiem energii, poczuciem winy, myślami samobójczymi, trudnościami w koncentracji. Między epizodami pacjent może funkcjonować prawidłowo. Przyczyny ChAD są złożone – rolę odgrywają czynniki genetyczne, zaburzenia neuroprzekaźników (dopamina, serotonina, noradrenalina), stres, czynniki środowiskowe, urazy psychiczne, choroby somatyczne. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie psychiatrycznym, obserwacji objawów i wykluczeniu innych przyczyn zaburzeń nastroju. Leczenie jest długotrwałe i obejmuje farmakoterapię (stabilizatory nastroju – sole litu, leki przeciwpadaczkowe, atypowe leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwdepresyjne pod ścisłą kontrolą), psychoterapię (CBT, psychoedukację), wsparcie społeczne i rodzinne. Kluczowa jest regularność przyjmowania leków, unikanie substancji psychoaktywnych, edukacja pacjenta i bliskich oraz szybka interwencja w przypadku zaostrzenia objawów. Choroba afektywna dwubiegunowa wymaga ścisłej współpracy z psychiatrą i może prowadzić do poważnych konsekwencji, jeśli nie jest leczona.