Zachłystowe zapalenie płuc to poważna infekcja dolnych dróg oddechowych, powstająca w wyniku aspiracji (zachłyśnięcia) treści pokarmowej, śliny, płynów lub ciał obcych do płuc. Najczęściej występuje u osób z zaburzeniami połykania (neurologicznymi, po udarze, w chorobach neurodegeneracyjnych), upośledzonym odruchem kaszlowym, po spożyciu alkoholu, u osób nieprzytomnych, po zabiegach chirurgicznych. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu kilku godzin lub dni po zachłyśnięciu i obejmują: kaszel, duszność, gorączkę, ból w klatce piersiowej, świszczący oddech, sinicę, osłabienie, tachykardię. W badaniu fizykalnym słychać trzeszczenia, rzężenia, a w RTG płuc widoczne są nacieki zapalne, najczęściej w dolnych płatach płuc. Przyczyną zachłystowego zapalenia płuc są bakterie bytujące w jamie ustnej, gardle i przewodzie pokarmowym (beztlenowce, pałeczki Gram-ujemne, gronkowce). Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, badaniu klinicznym, badaniach laboratoryjnych (leukocytoza, CRP), obrazowych (RTG, tomografia płuc), a czasem na badaniu mikrobiologicznym plwociny. Leczenie obejmuje antybiotykoterapię szerokospektralną (z uwzględnieniem beztlenowców), tlenoterapię, rehabilitację oddechową, leczenie objawowe, a w ciężkich przypadkach – hospitalizację i wsparcie oddechowe. Kluczowa jest profilaktyka: prawidłowa opieka nad osobami z zaburzeniami połykania, pozycja półsiedząca podczas karmienia, unikanie nadmiernego uspokajania lekami, rehabilitacja neurologiczna. Zachłystowe zapalenie płuc może prowadzić do powikłań: ropnia płuca, niewydolności oddechowej, sepsy, a nawet zgonu, dlatego wymaga szybkiej diagnostyki i leczenia.
