Zimą każdy element mechaniczny silnika narażony jest na znacznie większe obciążenia niż w cieplejszych porach roku. Niska temperatura sprawia, że guma twardnieje, smary gęstnieją, a różnice materiałowe między elementami ruchomymi są bardziej odczuwalne. W takich warunkach szczególnej uwagi wymagają paski napędowe oraz współpracujące z nimi napinacze, ponieważ to one odpowiadają za prawidłowe działanie wielu kluczowych układów – od ładowania akumulatora, przez wspomaganie kierownicy, aż po układ chłodzenia i klimatyzację. Ich zużycie lub niewłaściwe napięcie w sezonie zimowym może doprowadzić do przykrych niespodzianek, łącznie z unieruchomieniem pojazdu.
Paski napędowe to elementy wykonane najczęściej z gumy zbrojonej włóknem, których zadaniem jest przenoszenie napędu z wału korbowego na inne komponenty, takie jak alternator, pompa wspomagania, kompresor klimatyzacji czy pompa cieczy chłodzącej. W starszych pojazdach spotyka się często kilka oddzielnych pasków klinowych, natomiast w nowszych stosuje się jeden pasek wielorowkowy, zwany wieloklinowym, który obsługuje wszystkie układy jednocześnie. Niezależnie od typu, każdy z nich podlega naturalnemu zużyciu i wymaga regularnej kontroli.
Przed sezonem zimowym warto dokładnie przyjrzeć się ich kondycji. Objawy zużycia są zwykle widoczne gołym okiem – popękana powierzchnia, przetarcia, polerowanie się powierzchni roboczej, brązowienie materiału czy nierówna struktura to pierwsze sygnały alarmowe. Równie ważna jest ocena napięcia – zbyt luźny pasek może ślizgać się na kołach pasowych, wydając charakterystyczny pisk, zwłaszcza po uruchomieniu zimnego silnika. Z kolei zbyt mocne napięcie nadmiernie obciąża łożyska alternatora i innych podzespołów, co prowadzi do ich przedwczesnego zużycia. Dlatego tak istotna jest również kontrola napinaczy – zarówno tych manualnych, jak i automatycznych.
W systemach z napinaczem automatycznym warto zwrócić uwagę, czy mechanizm pracuje płynnie i utrzymuje odpowiedni nacisk na pasek. Jeśli sprężyna napinacza jest osłabiona lub jego ramię wykazuje nadmierne drgania, może to oznaczać zużycie elementu i konieczność jego wymiany. W przypadku systemów z ręczną regulacją napięcia pasków należy sprawdzić, czy wartość napięcia mieści się w zakresie przewidzianym przez producenta – najczęściej sprawdza się to przez ugięcie paska na określonej długości. Zbyt duży luz może powodować niedoładowanie akumulatora lub osłabienie działania wspomagania, co zimą – przy zwiększonym zapotrzebowaniu na prąd – staje się realnym zagrożeniem.
Zimą szczególnie ważna jest odporność paska na działanie niskich temperatur. Materiał, z którego jest wykonany, kurczy się i twardnieje, co może skutkować przeskakiwaniem lub pęknięciem w czasie rozruchu, gdy silnik stawia większy opór. Stare paski, które latem jeszcze funkcjonowały prawidłowo, w mroźny poranek mogą po prostu nie wytrzymać. Jeśli pasek ma więcej niż kilka lat, nawet jeśli nie nosi widocznych śladów zużycia, warto rozważyć jego profilaktyczną wymianę, zwłaszcza jeśli auto eksploatowane jest głównie na krótkich dystansach i często uruchamiane na zimno.
Nie można też zapomnieć o tym, że uszkodzony lub luźny pasek może być źródłem uciążliwego hałasu. Zimą, gdy wnętrze auta szybciej się wycisza, kierowca łatwiej wychwytuje wszelkie niepokojące dźwięki. Skrzypienie po rozruchu, gwizd w czasie jazdy na obciążonym alternatorze czy szarpanie przy włączaniu świateł i ogrzewania tylnej szyby to często symptomy problemów z paskiem lub napinaczem. Ich bagatelizowanie prowadzi do poważniejszych problemów, jak uszkodzenie rolki alternatora, rozregulowanie ładowania lub nawet utrata wspomagania w trudnych warunkach drogowych.
W pojazdach wyposażonych w automatyczne systemy klimatyzacji czy wspomaganie elektrohydrauliczne, sprawność pasków i ich napinaczy ma również wpływ na komfort jazdy. Niesprawny pasek może powodować niedziałanie sprężarki klimatyzacji, co zimą oznacza problemy z osuszaniem powietrza w kabinie i zaparowane szyby. Takie pozornie nieistotne niedomaganie może więc prowadzić do ograniczenia widoczności, a w konsekwencji do realnego zagrożenia w ruchu drogowym.
W ramach przygotowań do zimy kontrola pasków i napinaczy powinna znaleźć się na liście obowiązkowych czynności. To niewielki koszt i prosta inspekcja, która pozwala uniknąć problemów z ładowaniem, chłodzeniem i komfortem jazdy w najtrudniejszych warunkach. Sprawne paski to także mniejsze obciążenie dla akumulatora i rozrusznika – a więc lepsze szanse na bezproblemowy rozruch nawet przy największym mrozie. Dlatego warto poświęcić chwilę, by sprawdzić ten pozornie niepozorny, ale niezwykle ważny element układu napędowego.
