Napęd pasowy kompresora – jak działa i kiedy się zużywa

Napęd pasowy kompresora to jedno z najpowszechniej stosowanych rozwiązań w mechanicznych układach doładowania silników, zwłaszcza w starszych i bardziej zaawansowanych jednostkach sportowych oraz w kompresorach spotykanych w silnikach wyścigowych, ciężarowych czy maszynach przemysłowych. Jego działanie polega na przeniesieniu napędu z wału korbowego silnika na wałek kompresora za pomocą zewnętrznego pasa – najczęściej typu wielorowkowego lub klinowego – oraz systemu kół pasowych o odpowiednio dobranych średnicach. Pozwala to na synchroniczne obracanie się kompresora wraz z obrotami silnika i zapewnia stały przyrost ciśnienia doładowania, w odróżnieniu np. od turbosprężarek. Kluczowym aspektem pracy napędu pasowego jest właściwe dobranie przełożeń i charakterystyk materiałowych – wysokiej jakości pasek jest wykonany z materiałów odpornych na wysoką temperaturę, ścieranie i rozciąganie. Mimo wysokiej wytrzymałości, napęd ten podlega stopniowemu zużyciu. Najczęstszymi przyczynami są: zużycie paska w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury pod maską, kontakt z rozgrzanym silnikiem, ciągłe napinanie i rozciąganie, wibracje oraz wzrost chwilowych obciążeń przy dynamicznej jeździe. Dochodzą do tego naturalne mikropęknięcia, twardnienie gumy i utrata elastyczności, efektem czego mogą być piski paska oraz spadek wydajności doładowania. Eksperci zalecają systematyczne przeglądy stanu pasa i kół pasowych – kontrolę naciągu, sztywności i braku oznak przetarcia, przekrzywień lub zabrudzeń olejem. Objawem zużycia są też nietypowe odgłosy, drgania, ślizganie paska, drobiny gumy wokół napinacza. W przypadku awarii istnieje ryzyko całkowitego zerwania paska w trakcie jazdy – skutkuje to natychmiastową utratą doładowania oraz możliwością uszkodzenia innych elementów silnika, jeśli fragmenty paska dostaną się pod rozrząd czy akcesoria. W celu przedłużenia żywotności napędu napinacz powinien być sprawny, a wymiany paska dokonywać należy zgodnie z zaleceniami producenta, często nie rzadziej niż co 40–60 tysięcy kilometrów. Regularne serwisowanie pod kątem odpowiedniego napięcia oraz czystości komponentów pozwala uniknąć najczęstszych usterek.