Sonda lambda to kluczowy element systemu kontroli emisji spalin i prawidłowego funkcjonowania nowoczesnych silników spalinowych. Umieszczona najczęściej w kolektorze wydechowym lub przed katalizatorem, mierzy zawartość tlenu w spalinach, przekazując dane do sterownika silnika. Jej zadaniem jest umożliwienie regulacji składu mieszanki paliwowo-powietrznej w taki sposób, by uzyskać jak najbardziej efektywne, ekologiczne i ekonomiczne spalanie oraz chronić filtr DPF i katalizator przed uszkodzeniem. Niesprawna sonda lambda generuje szereg charakterystycznych objawów: przede wszystkim zwiększa się zużycie paliwa, a silnik często pracuje nierówno, wykazuje tendencję do szarpania, gaśnięcia lub słabego reagowania na dodanie gazu. Kolejnym symptomem jest zauważalny spadek mocy, a także trudności z rozruchem, szczególnie na ciepłym silniku. Często na desce rozdzielczej pojawia się kontrolka „check engine”, a komputer pokładowy zapisuje kody błędów dotyczące mieszanki paliwowej (zbyt uboga lub zbyt bogata) lub sygnału z sondy (ciągły lub brak sygnału, niska lub wysoka amplituda). Uszkodzenie sondy powoduje przekłamania w odczycie składu spalin, przez co sterownik nie jest w stanie dobrać odpowiedniej dawki paliwa. Długotrwała jazda z wadliwą sondą prowadzi do uszkodzenia katalizatora, zwiększa emisję szkodliwych substancji oraz powoduje niestabilną pracę silnika. Dodatkowo może powodować specyficzny zapach spalin, niespalone paliwo wydostające się z układu wydechowego i czarny dym z rury wydechowej. Problemy nasilają się zwykle stopniowo, przez co kierowca może nie od razu zauważyć wzrostu zużycia paliwa lub pogorszenia osiągów. Diagnostyka sondy lambda opiera się na komputerowym odczycie wartości sygnału – sprawna sonda powinna wykazywać sinusoidalny przebieg napięcia (0,1–0,9 V w przypadku sond klasycznych). Każde odchylenie od tej normy lub stagnacja sygnału powinny skłonić do wymiany sondy. W nowoczesnych pojazdach stosuje się także sondy szerokopasmowe, charakteryzujące się większą precyzją i innym zakresem sygnału, których awaria objawia się podobnie, lecz diagnostyka wymaga specjalistycznych narzędzi. Ignorowanie usterek sondy lambda prowadzi nie tylko do problemów z pracą silnika, ale również do niezaliczenia obowiązkowej kontroli emisji spalin czy przeglądu technicznego.
