Ślizganie się sprzęgła to jeden z najczęstszych objawów jego zużycia, który każdy doświadczony kierowca potrafi szybko rozpoznać. Jednak sytuacja, w której problem ten pojawia się wyłącznie po rozgrzaniu auta, a znika przy zimnym silniku, może wprowadzić w zakłopotanie. Dlaczego sprzęgło potrafi zachowywać się poprawnie po uruchomieniu silnika, a dopiero po kilku kilometrach jazdy zaczyna sprawiać kłopoty? Zrozumienie tego zjawiska wymaga przyjrzenia się, jak zmieniają się właściwości materiałów i elementów mechanicznych pod wpływem temperatury.
Gdy samochód jest zimny, elementy sprzęgła – tarcza, docisk, koło zamachowe i łożysko oporowe – mają temperaturę otoczenia. Tarcie między nimi jest wtedy inne niż po rozgrzaniu. Tarcza sprzęgła, która już wykazuje oznaki zużycia, może działać jeszcze wystarczająco dobrze, dopóki nie nagrzeje się i nie zacznie się odkształcać. Zmiana temperatury może powodować utratę przyczepności okładzin ciernych do powierzchni roboczych, co skutkuje właśnie ślizganiem się. W praktyce oznacza to, że silnik zwiększa obroty, ale prędkość auta nie rośnie proporcjonalnie – jakby moment obrotowy nie był w pełni przekazywany na koła.
Do tego dochodzi rozszerzalność cieplna. Zarówno stalowe elementy tarczy, jak i same sprężyny docisku rozszerzają się pod wpływem temperatury. Jeśli docisk jest już nieco słabszy lub sprężyny straciły swoją pierwotną sztywność, rozgrzanie ich pogłębia problem. W efekcie nacisk na tarczę staje się niewystarczający i nie zapewnia już pełnego kontaktu z kołem zamachowym, co prowadzi do poślizgu. Co ciekawe, niekiedy dopiero ciepło ujawnia problem, który wcześniej był maskowany przez sztywność zimnych elementów.
Kolejnym aspektem jest jakość i stan oleju silnikowego oraz przekładniowego, szczególnie w autach z mokrym sprzęgłem lub zintegrowanymi układami. Olej o złej lepkości może po rozgrzaniu stracić właściwości smarne w taki sposób, że zwiększy poślizg w strefie styku okładzin. Dotyczy to także niektórych samochodów z układem start-stop lub nowoczesnych rozwiązań sprzęgła dwusprzęgłowego, w których precyzja działania całego układu zależy od temperatury i ciśnienia.
Nie można również pominąć wpływu samego stylu jazdy i warunków drogowych. Sprzęgło może być bardziej narażone na poślizg przy dynamicznej jeździe po rozgrzaniu auta, gdy kierowca częściej korzysta z wyższych biegów i pełnego zakresu momentu obrotowego. Wtedy zużyte komponenty ujawniają swoje ograniczenia i problem staje się bardziej odczuwalny. Dla porównania – spokojna jazda po mieście na zimnym silniku nie stawia tak dużych wymagań wobec sprzęgła, więc objawy mogą w ogóle nie występować.
Warto też zaznaczyć, że ślizganie tylko na ciepło bywa mylące i prowadzi do fałszywego poczucia, że sprzęgło jest jeszcze w dobrej kondycji. Wielu kierowców ignoruje objawy, bo przez pierwsze kilkanaście minut jazdy wszystko działa prawidłowo. Tymczasem w rzeczywistości oznacza to, że elementy są już na granicy zużycia i wymagają niebawem wymiany. Im dłużej się zwleka, tym większe ryzyko poważniejszej awarii, która może objąć również koło dwumasowe, docisk lub skrzynię biegów.
Podsumowując, ślizganie sprzęgła tylko na ciepło to realny i stosunkowo częsty objaw zaawansowanego zużycia układu. Ma związek z rozszerzalnością cieplną elementów, słabszym dociskiem po rozgrzaniu, zmianami właściwości materiałów ciernych i wzrostem obciążeń w czasie jazdy. Nie należy go bagatelizować, ponieważ może sygnalizować potrzebę wymiany całego zestawu sprzęgła, zanim dojdzie do sytuacji, w której auto przestanie nadawać się do jazdy.
